Bologna Süreci

Bologna Süreci, Avrupa Yükseköğretim Alanı yaratmayı hedefleyen bir reform sürecidir. Temelleri 1998 yılında Fransa, İtalya, Almanya ve İngiltere Eğitim Bakanlarının Sorbonne’da gerçekleştirdikleri toplantı sonunda yayımlanan Sorbonne Bildirisi ile atılmıştır. Bologna Süreci, birçok uluslararası kuruluşun işbirliği ile 47 ülke tarafından sürdürülmektedir. Avrupa Yükseköğretim Alanı’nda asıl amaç yükseköğretim sistemlerinin kendilerine özgü farklılıkları koruyarak birbirleri ile uyumlu hale getirilip karşılaştırılabilir olmasıdır. Bu sayede ülkeler arası geçiş kolaylaşacak ve öğretim görevlilerinin hareketliliği ve istihdamı sağlanacaktır. Bologna Süreci ile anlaşmalı ülke vatandaşları yükseköğrenim görmek veya çalışmak amacıyla Avrupa’da kolayca dolaşabilmeleri sağlanacaktır.

Bologna Süreci’nin temel hedefleri:

1. Kolay anlaşılır ve birbirleriyle karşılaştırılabilir yükseköğretim diploma ve/veya dereceleri oluşturmak (bu amaç doğrultusunda Diploma Eki uygulamasının geliştirilmesi),

2. Yükseköğretimde Lisans ve Yüksek Lisans olmak üzere iki aşamalı derece sistemine geçmek,

3. Avrupa Kredi Transfer Sistemini (European Credit Transfer System, ECTS) uygulamak,

4. Öğrencilerin ve öğretim görevlilerinin hareketliliğini sağlamak ve yaygınlaştırmak,

5. Yükseköğretimde kalite güvencesi sistemleri ağını oluşturmak ve yaygınlaştırmak,

6. Yükseköğretimde Avrupa boyutunu geliştirmek,

7. Yaşam boyu öğrenimin teşvik edilmesini sağlamak,

8. Öğrencilerin ve yükseköğretim kurumlarının sürece aktif katılımını sağlamak,

9. Avrupa Yükseköğretim Alanı’nı cazip hale getirmek.

Bologna Süreci’nin herhangi bir yasal bağlayıcılığı bulunmamaktadır. Ülkeler Bologna Süreci’nin öngördüğü hedefleri kabul edip etmeme hakkına sahiptir.

Bologna Süreci Ana Faaliyet Alanları:

1. Diploma ve derecelerin tanınması: Avrupa Konseyi, Avrupa Bölgesindeki yükseköğretim ile ilgili diploma ve derecelerin tanınması için 11 Nisan 1997 tarihinde Unesco ile birlikte Lizbon Tanıma Sözleşmesi’ni gerçekleştirmiştir. Türkiye, Sözleşmeyi 01/12/2004 tarihinde imzalamış ve Sözleşme 01/03/2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği de bu sözleşmeyle uyumlu olacak şekilde düzenlenip 11 Mayıs 2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu doğrultuda eğitim alan kişiye diplomasın yanında yurtdışında şeffaflık sağlayacak bir diploma eki verilmektedir.

2. Kalite güvencesi: Bologna Süreci kapsamında Avrupa yükseköğretiminin güçlendirilmesi kalite düzeyinin artırılması ve belirli standartlarda kalite güvence sistemlerinin oluşturulması en önemli faaliyetlerden biridir. Bu konuda yapılan çalışmalar Yükseköğretimde Avrupa Kalite Güvence Birliği (European Association for Quality Assurance in Higher Education-ENQA)’nin 2005 yılında yayınlamış olduğu “Avrupa Yükseköğretim Alanında Kalite Güvence İlke ve Standartları Raporu”nda yayınlanmıştır. Bu kapsamda her ülke kendi eğitim sistemini değerlendirmektedir. Türkiye’nin kalite sistemi yıllık gerçekleştirilen iç değerlendirme süreci ve normal koşullarda 5 yılda bir gerçekleştirilen dış değerlendirme temeline dayanmaktadır. Türkiye’de bu amaçla Avrupa Kalite Güvencesi Standart ve İlkelerine (ESG) de uygun olacak şekilde “Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği” yayınlanmış ve bu yönetmelik kapsamında, Üniversitelerarası Kurul tarafından seçilen dokuz üye ile Ulusal Öğrenci Konseyi tarafından belirlenen bir öğrenci temsilcisinden oluşan ve yükseköğretim kurumlarında akademik değerlendirme ve kalite geliştirme çalışmalarının düzenlenmesi ve koordinasyonundan sorumlu olan Yükseköğretim Kurumları Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Komisyonu (YÖDEK) kurulmuştur.

3. Yükseköğretim yeterlilikler çerçevesi: Bu kapsamda Yükseköğretim Yeterlikler Komisyonu ve Yükseköğretim Yeterlikler Çalışma Grubu Üyeleri görev yapmaktadır.

4. Öğrenci katılımı ve sosyal boyut: Sosyal Boyut kavramı, genel anlamda, “yükseköğretime erişen, yükseköğretime katılan ve yükseköğretimi tamamlayan öğrenci gruplarının toplumların çeşitliliğini yansıtması hedefine ulaşma sürecidir. Bu süreç, ülkeler ve toplumlara bağlıdır.

 

 

Üye Ülkeler:

 

 

• 19 Haziran 1999 Bologna Konferansında Bolonya Sürecine katılan 29 ülke: Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovak Cumhuriyeti, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, İngiltere ve İrlanda.

• 19 Mayıs 2001 Prag Bakanlar Konferansında Bolonya Sürecine katılan ülke sayısı 33 olmuştur: Hırvatistan, Kıbrıs, Lihtenştayn ve Türkiye.

• 19 Eylül 2003 Berlin Bakanlar Konferansında üye sayısı 40’a yükselmiştir: 
Arnavutluk, Andora, Bosna-Hersek, Vatikan Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Sırbistan-Karadağ ve    Makedonya.

• 18-19 Mayıs 2005 Bergen Bakanlar Konferansında Sürece dahil olan ülke sayısı 45’e ulaşmıştır: Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Moldova ve Ukrayna.

• Karadağ'ın 2006'da bağımsızlığını ilan etmesinin ardından 2007 yılında gerçekleştirilen Londra Bakanlar Konferansında alınan karar ile Karadağ'ın sürece dahil olmasıyla üye ülke sayısı 46'ya yükselmiştir.

• 11-12 Mart 2010 tarihinde gerçekleştirilen Budapeşte-Viyana Bakanlar Toplantısı'nda Kazakistan'ın da sürece dahil olmasıyla bugün Bologna Süreci, 47 ülkenin üye olduğu geniş bir alana yayılmıştır. 

 

 

Bologna Sürecine Üye olan Uluslararası Kuruluşlar:

•European Commission (Avrupa Komisyonu),

• Council of Europe (Avrupa Konseyi),

• EUA – European University Association (Avrupa Üniversiteler Birliği),

• EURASHE – European Association Institutions in Higher Education (Avrupa Yükseköğretim Kurumları Birliği),

• ESIB – The National Unions of Students in Europe (Avrupa Ulusal Öğrenci Birlikleri),

• UNESCO-CEPES – Center for Higher Education, (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu – Yükseköğretim Merkezi)

• EI – Education International Pan-European Structure (Uluslararası Eğitim Avrupa Yapısı),

• ENQA – European Association for Quality Assurance in Higher Education (Avrupa Yükseköğretim Kalite Güvencesi Birliği),

• ETUCE – Union of Industrial and Employers’ Confederations of Europe (Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonları Birliği)